Ik heb onlangs deelgenomen aan een Repair-Café waarbij ik de organisatoren had weten te overtuigen om de ombouw van WinXp naar Linux op de aankondiging te plaatsen. We hebben een vijftal computers kunnen ombouwen. Wat mij het opviel is dat het grote deel van de mensen niet eens weet dat linux bestaat, noch het is noch waar het voor dient. Dat hoeft an sich geen probleem te zijn. Een groot deel van de bevolking weet ook niet precies hoe een auto werkt. Als een auto je zonder zonder al te veel kommer en kwel van A naar B brengt, dan ben je daar over het algemeen dik tevreden mee. Hetzelfde geldt voor een computer. Het kan de meeste gebruikers geen barst schelen of ze nu met een Windows of met een linux-os aan de slag gaan. Wel is het zo dat de consument zich in Nederland en België geen computer met linux kan aanschaffen (althans toch niet in het gebruikelijke commerciële circuit). In het onderwijs en de opleidingscentra wordt nauwelijks of niet over linux gesproken. Je krijgt dan het volgende gegeven: Linux wordt uit de focus gehouden (commercieel niet interessant - weinig gebruikers en op gratis software kan men geen winstmarge maken), de consument is over het algemeen goed af met Microsoft-software en de consument heeft nauwelijks interesse naar de inside-details van een machine. Om dergelijk paradigma te doorbreken heb je wel een bijzonder goed product nodig met een uitstekende dienstverlening. Helaas, linux heeft dat niet.
Een ombouw van windows naar linux brengt meestal kommer en kwel met zich mee: printer/scanner/wifi-dongle werkt niet meer. Soms werken bepaalde websites niet meer (dat is we al veel verbeterd) : muziek-streaming, websites van de overheid( !!!) met Silverlight, ... Er blijven al te lang bugs in linux-applicatie steken die het gebruikers-comfort verminderen. Zo kan je bv. bij Ubuntu netjes instellen dat Shotwell moet starten als een camera ingeplugd wordt, maar dat werkt blijkbaar niet (op xubuntu dan weer wel). Als je dan Shotwell start dan dien je eerst de camera te unmounten (anders krijg een foutbericht). Voor geeks als wij is het meestal geen probleem en vinden we snel een omweg om ons ding te kunnen doen, maar voor een windows-gebruiker waar die zaken meestal naadloos en probleemloos gebeurden werken dergelijke ongemakken weinig vertrouwen op.
In tweede instantie kunnen de nieuwe linux-gebruikers nergens met hun vragen terecht (verwacht niet dat men op een linux-forum vragen gaat stellen!). Een windows-gebruiker weet al snel vriend, collega, buur, ... te vinden die hem met een specifiek probleem kan helpen. Een beginnend linux-gebruiker vind moeilijker aanspreekpunten. Nogmaals, vergeet niet dat het gros van de gebruikers geen interesse heeft in de werking van een computer! Kijk dan ook even rond in de bib. Je vindt er nauwelijks boeken over linux. En als je er vindt, dan zijn die helaas compleet verouderd (dat is trouwens ook zo met de meeste info die je vindt op het net). WinXp is na 10 jaar nagenoeg ongewijzigd gebleven. Van de meeste linux-desktop-omgevingen kan je dat niet zeggen.
Nieuwe strategieën? Het zou al meegenomen zijn mochten websites van overheden (oa. ook van het onderwijs) consequent gebruik gaan maken van open standaarden (ook voor documenten!). Het is de taak van de overheid dat iedereen toegang tot die informatie en diensten krijgt (als randvoorwaarde kan eventueel gesteld worden dat het os en de browser up-to-date zijn). Hiermee wordt een eerste obstakel dat het gebruik van open-source in de weg staat weggewerkt. Het zou ook meegenomen zijn mocht er in het onderwijs meer diversiteit in de ict-opleiding aanwezig zijn. Veel studenten die hun opleiding beëindigd hebben, hebben nog nooit met linux of open-source, zoals libre office gewerkt. Hetzelfde geldt in het volwassen-onderwijs. Merk op dat veel van die projecten deels met gemeenschapsgeld gesponsord worden. Het kan toch moeilijk de taak van de gemeenschap zijn om de indoctrinatie in een bepaald product of dienst te gaan sponsoren?
Al met al, ik zou zeggen, schrijf iedere dienst aan die het gebruik van open-source in de weg staat. Helpt het niet onmiddellijk, het zorgt er wel voor dat mensen bewust van open-source beginnen te worden.
