Tijdens de afgelopen irc meeting bedacht ik me ineens dat de procedure van stemmen wel eens een op een fout uitgangspunt gebaseerd kan zijn, namelijk dat een stem vóór A hetzelfde is als een stem tegen B. Er wordt vanuitgegaan dat A en B symetrisch zijn voor wat betreft de meningen. Het zou niet uitmaken of er gevraagd wordt naar wie voor A is, of wie voor B is, in beide gevallen zou het resultaat hetzelfde zijn. Mensen kunnen dan stemmen +1 voor vóór, -1 voor tegen, of 0 voor geen mening stemmen. De gedachte dat een stem vóór A hetzelfde is als een stem tegen B maakt deze manier van stemmen mogelijk, het maakt dan namelijk niet uit of je vraagt om te stemmen voor A of voor B.
In de praktijk werkt dit volgens mij echter anders. Stel je hebt een voorstel waarover je met 8 mensen een beslissing neemt. Vijf mensen vinden eigenlijk zowel A als B acceptabele oplossingen, maar alle vijf hebben ze toch een voorkeur voor oplossing A. De andere drie leden zijn echt tegen A, en sterk voor oplossing B. Wordt er gestemd volgens de huidige procedure, dan wordt er bijvoorbeeld gevraagd naar wie voor oplossing A is. Vijf leden stemmen voor A, hun voorkeur, en drie leden stemmen tegen A, resultaat A is aangenomen.
Stel nu dat de vraag andersom was gesteld, wie is er voor B? Dan had je drie stemmen voor B, maar waarschijnlijk 5 stemmen neutraal. De vijf leden vinden namelijk B ook een aardige oplossing, wellicht iets minder dan A, maar ze zijn er in ieder geval niet tegen. Ga je nu tellen, dan kom je op een geheel ander besluit, namelijk B wordt aangenomen, 3 stemmen voor, en vijf neutraal.
De huidige procedure zorgt er volgens mij voor dat het mogelijk is dat een vrij omstreden standpunt kan worden aangenomen terwijl het alternatief minder omstreden is. De gulden middenweg zou mogelijk niet altijd gedient zijn met deze manier van stemmen. De gulden middenweg zou in het voorgaande voorbeeld voorstel B zijn, daar is eigenlijk niemand echt tegen. Of als je het statistisch zou uitdrukken dan zou de variantie van de meningen rond voorstel B kleiner zijn dan rond voorstel A.
Een grafische weergave van de waardering van de alternatieven A en B uit het voorbeeld ter verduidelijking:
*----- *-- stemmer 1 (voorstel A is duidelijk meer gewaardeerd dan B, maar ook met B valt prima te leven)
*----- *-- stemmer 2
*----- *-- stemmer 3
*----- *-- stemmer 4
*----- *-- stemmer 5
-----* *----- stemmer 6 (voorstel A is shit, en B is fantastisch)
-----* *----- stemmer 7
-----* *----- stemmer 8
- A + - B +
Je ziet hierbij dat alternatief A duidelijk meer omstreden is dan alternatief B. Wordt er gevraagd naar de mening over A, dan zal A de stemming winnen met drie flinke tegenstemmen, wordt er gevraagd naar de mening over alternatief B, dan zal B worden aangenomen zonder tegenstem.