En nu maar hopen dat Vanadium dit leest en mij helpt!
Nu, ik bots hier toevallig op, maar mijn kennis hiervan is wat roestig geworden ...
"mp3gain" wordt inderdaad niet meer bijgewerkt, en was lange tijd verdwenen uit de Ubuntu softwarebronnen. Het is echter terug, en ook in Fedora zit het (terug) in de repositories. Het lijkt dus
op zich wel OK om deze oude software te blijven gebruiken voor dat oude formaat, mp3, dat niet meer evolueert.
Toch zou ik mp3gain
niet meer gebruiken, behalve als je nog met afspeelsoftware of een mp3 spelertje werkt dat geen replaygain tags ondersteunt. mp3gain verandert de audiodata van de mp3 zelf (de "harde correctie"): bij iedere stukje past het de "versterkingsfactor" aan, waardoor het geluid luider of stiller wordt afgespeeld. Het voordeel is dat dit op *elke* mp3 speler werkt. Wel voegt mp3gain een "undo" tag toe, waarmee je de correctie kan ongedaan maken. Gaat de tag echter verloren, dan is correctie niet meer mogelijk. En, zoals hier eerder aangegeven, als er clipping is, is er niet herstelbare schade.
De moderne benadering is het toevoegen van metadata aan het audiobestand, tags, die aan afspeelsoftware (die dit moet ondersteunen) vertelt met welke factor de muziek stiller of luider afgespeeld worden. Er is géén aanpassing van de audiodata zelf. Via de tags kunnen meerdere correcties ondersteund worden: een "radio" correctie voor als je de bestanden in los verband afspeelt, en een "album" correctie voor als je het album afspeelt. Bij "album" correctie krijgen alle bestanden van hetzelfde album dezelfde correctie, ook de stillere nummers.
Ook mp3gain voegt replaygain tags toe, echter in een oude standaard die dikwijls niet ondersteund wordt. Die tags zijn een meer meer verfijnde correctie ten opzichte van de "harde" correctie: die laatste is beperkt tot stappen van 1.5 dB.
Het is inderdaad wel zo dat de nieuwere formaten effectief ook wel "beter" zijn: ze laten toe een vergelijkbare kwaliteit op te slaan in een nog kleiner bestand dan mp3. Met "vergelijkbare kwaliteit" bedoel ik dan dat een geoefende luisteraar in een dubbel-blind luistertest het onderscheid niet kan maken tussen de verschillende audiobestanden.
Wat ik persoonlijk doe:
- Waar mogelijk zal ik muziek rippen in een verliesloos formaat, FLAC, en dat bewaren op een archief harde schijf (goedkoop, tegenwoordig). Dit is "future proof". Je kan steeds vanaf de volle kwaliteit omzetten naar een ander, beter verlieslatend formaat van de toekomst. Die flacs worden al geheel getagd (Easytag, nu Eartag) en voorzien van replaygain tags met behulp van "vorbisgain". Die muziek zet ik dan om naar een goed en open formaat, OGG, met "oggenc". Alle tags, dus ook replaygain, komen mee in de omzetting. Ogg is zeer goed ondersteund en werkt probleemloos op Android telefoons.
- Heb je dan toch apparatuur die alleen met mp3 kan werken, encodeer dan met de "lame" encoder voor de beste resultaten.
- mp3 bestanden van vroeger behoud ik zonder meer als ik niet meer de oorspronkelijke bron heb (of die CD's niet nog eens opnieuw wil rippen. Elke omzetting naar een ander formaat is immers verder kwaliteitsverlies (zelfs al zal je dat niet altijd gemakkelijk horen. Tegenwoordig zou ik dan "replaygain" of "loudgain" gebruiken om volumecorrectie te doen
Voor Ogg Vorbis kom ik in Synaptic nog een programmaatje tegen dat vergelijkbaar is met MP3gain, namelijk Vorbisgain. En het werkt ook nog. Er bestaat ook AACgain, maar dat is niet opgenomen bij Synaptic. Is dit programma nog te gebruiken?
Dat zijn programma's die eerder formaat-specifiek zijn (net zoals mp3gain). AACgain is ook verouderd, doet wat mp3gain doet maar ondersteunt ook m4a (mp4), de opvolger van mp3.
Er bestaat ook nog replaygain. Is dit ook te gebruiken voor MP3, Ogg Vorbis en AAC?
Dat is inderdaad een meer up to date programma, dat werkt op verschillende formaten: Ogg, Flac, WavPack, MP4 (AAC) en MP3. Ook "loudgain" zit in de softwarebronnen. Dat is nog nieuwer (versie 0.6), en ook met het zeer recente "Opus" dat op Youtube standaard is. Hiermee bemeester je met één programmaatje zowat alle audioformaten.
mp3gain *.mp3 of mp3gain -r -k *.mp3
Zonder optie gaat het programma het volume aanpassen met de `-r` radio optie. De "-r" optie is impliciet. De "-k" optie is een beveiliging: dit zorgt er voor dat er géén correctie wordt toegepast die zou aanleiding geven tot clippen. Mocht de berekende correctie aanleiding geven tot clippen, dan zal automatisch een lagere correctie toegepast worden (en zal het bestand dus relatief stiller klinken dan de andere). Met moderne muziek waar alle dynamiek doorgaans te sterk gecomprimeerd is, is dat zeer onwaarschijnlijk. Wel kan je dit (tamelijk uitzonderlijk) voor hebben met oudere, niet geremasterde muziek, waar soms nog heel veel natuurlijke dynamiek in is.