Tafelsommen scripten binnen bash

[ugurgazi]

Hallo beste mensen.

Zo nu en dan is het leuk om te scripten binnen bash. Maar er zijn natuurlijk ook dingen waar ik zelf niet meer uit kom.
En daar is de volgende een van...

Stel je voor je zit als wiskundeleraar op basisonderwijs. Je wilt een script maken voor je leerlingen.  Een script die tafelsommen vraagt.

"Tot op het moment dat de script onderbroken wordt moet deze tafelsommen vragen. Als een som fout beantwoord wordt, moet dezelfde som opnieuw gegeven worden.
Resultaten dienen naar een bestand gelogd te worden."
Het gaat om tafelsommen van 1x1 tot en met 10x10


Ik weet dat ik met trap moet werken, en echo, if then else enz...
Echter zal het mij niet makkelijk lukken. Vandaar de vraag of jullie mij hierbij kunnen helpen.


Bij voorbaat dank voor jullie hulp

[laudaka]

Hoi Ugurgazi,
Dat zijn altijd van die leuke opdrachten voor jezelf dit. Ik weet niet wat je niveau is dus ik maak het niet meteen te moeilijk. Eerst maar eens in pseudocode schrijven. Ik laat expres in deze eerste versie meerdere dingen weg die je graag in het script wil. Eerst een werkende eerste versie. De pseudocode:
HERHAAL voor altijd...
    Neem een willekeurig getal van de tafel van 7.
    Vraag de leerling naar het antwoord. B.v. "Hoeveel is 8x7?"
    Lees het antwoord in.
    ALS... het antwoord van de leerling overeenkomt met het juiste antwoord (hier dus 8x7=56):
        Geef de leerling een complimentje.
    ANDERS...
        Vertel de leerling dat het fout is.
    EINDE ALS.
EINDE HERHAAL.

Voor het script hebben we nodig:
* Een opdracht om een willekeurig getal te krijgen. Dat kan met de shellvariabele RANDOM.
* Afdrukken in de terminal: echo.
* Iets wat de gebruiker invoert inlezen: read.
* Ja/nee keuze maken: if...then... else... fi. Misschien ook: elif.
* Nog niet nodig: trap.

Dan nu het script schrijven. Ik gebruik expres niet de forum code tag voor code, dit leest wat lekkerder als je het hele programma kan zien.
#!/bin/bash
#tafelsom.sh: een script om bij leerlingen tafels te overhoren. Versie 0.1
while true      #Oneindige lus.
do
    getallinks=$((RANDOM/(32767/10)+1))      #Willekeurig getal...
    getalrechts=7                            #... van de tafel van 7.
    echo "Hoeveel is $getallinks x $getalrechts ?"
    read -p"Antwoord: " antwoordleerling
   
    antwoordjuiste=$((getallinks*getalrechts))
    if test $antwoordleerling == $antwoordjuiste
    then
        echo "Goedzo! $getallinks x $getalrechts is inderdaad $antwoordjuiste."
    else
        echo "FOUT! $getallinks x $getalrechts is $antwoordjuiste, en niet $antwoordleerling."
    fi
    echo
done

Even wat opmerkingen: Ik gebruik hier de opdracht "if" en dan vlak daarachter de opdracht "test". Dat ziet er wat verwarrend uit maar het geeft wel goed aan wat bash doet. De uitleg daarover laat ik verder zitten voor nu. Wel nog belangrijk om op te letten: als je iets in een variabele wil stoppen (variabele aan het begin van de regel) dan gebruik je nooit een $. Als je iets uit een variabele wil halen heb je wel ergens een $ nodig, meestal voor de variabelenaam.

Dit programma overhoort dus de tafel van 7 maar kan verder nog niet zoveel. Een paar dingen die niet zo moeilijk zijn om eraan te verbeteren:
* Alle tafels door elkaar.
* Aan het begin aan de leerling vragen welke tafel hij/zij wil leren.
* Alleen de moeilijkere tafels van 2 t/m 9.
* Iets moeilijker: het stuk met de de shell-variabele RANDOM in een functie zetten die een willekeurig getal tussen waarde a en waarde b teruggeeft.
* Wel onthouden welke antwoorden goed en fout waren is al veel meer werk. Dan komen functies goed van pas om het een beetje overzichtelijk te houden.
* Kleuren voor de woorden "Goedzo!" en "FOUT!". Dit gaat het mooiste met de opdrachten "tput setaf" en "tput sgr0".

Hier nog wat Nederlandstalige documentatie over bash:
* http://www.ibiblio.org/pub/Linux/docs/HOWTO/translations/nl/onehtml/Bash-Prog-Intro-HOWTO-NL.html Makkelijk, de vertaling is af en toe niet helemaal perfect. De Engelse versie waar bovenaan naartoe gelinkt wordt is wel goed geschreven.
* http://wiki.nedlinux.nl/index.php?page=BasiscursusBash Nederlandstalig. Dit is moeilijker, maar als je wat meer wil weten is het een aanrader.

Engelstalig:
* Behalve heel veel op internet is er natuurlijk de opdracht "man bash" op je systeem voor de man-pagina van bash. Dit is helaas wel één van de moeilijkere man-pagina's. Maar voor commando's als "echo" of "read" kan het heel leerzaam zijn.

Veel plezier met vrije en open source software,
Paulus/laudaka

[ugurgazi]

Bedankt voor deze verhelderende uitleg!

Hier kan ik zeker wat mee. Ik ben vrij nieuw in de Bash script wereld, en zo ook in de Linux wereld.

Deze opdracht is dan een leuke ervaring voor mij en de leerlingen uiteraard!

Ik ga eens kijken hoe ver ik hiermee kom, je hoort het gauw! Nogmaals bedankt!

[ugurgazi]

Even een paar vraagjes voor mijn beeldvorming. Waarom staat daar 32767/10?

En hoe kunnen we ervoor zorgen dat de vraag die fout is beantwoord nogmaals wordt herhaald totdat de antworod goed is gegeven? Volgens mij moet dan ergens na

else
echo "Fout!"
do.....

Wat bewerkt worden toch?   Daar moet ook nog een loop lijkt mij.



En zou je ook de vragen met antwoorden als output naar een bestand kunnen verzenden? Zo kunnen we zien hoeveel fouten zijn gemaakt en bij welke vragen de fouten voorkomen.

[overdenkamp]

Iets in een bestand schrijven gaat in deze vorm:

Code: (bash) [Selecteer]

echo "iets" > bestand.txt
echo "Vraag: Hoeveel is $getallinks x $getalrechts ? Goed: $antwoordjuiste en leerling: $antwoordleerling" > leerlinglog.txt
Wil je dat de leerling de vraag direct overnieuw krijgt? Het antwoord staat er dan nog hè...

[ugurgazi]

En omdat antwoord al wordt getoond, heb ik het een beetje aangepast.




Tot zover heb ik het. de log file moet ik nog ergens zien te plakken.
Echter nu nog met een loop vermoed ik dien ik de verkeerd beantwoorde vraag opnieuw te stellen, totdat deze goed wordt beantwoord..

Ik vermoed dat ik onder   echo "FOUT!"    de verglijkbaar iets als onderstaand moet schrijven.  Toch?


 while (( answer != i * j ))
       do
            read -p "$i * $j = " answer

[laudaka]

Hoi Ugurgazi,
Je schrijft dat je nieuw bent in de Ubuntu/Linux-wereld. Welkom dan! Veel plezier met vrije en open source software!

Even een paar vraagjes voor mijn beeldvorming. Waarom staat daar 32767/10?

Dat is een goede vraag. Het is een manier om willekeurige getallen te krijgen van 1 tot en met 10.

Code: [Selecteer]

   getallinks=$((RANDOM/(32767/10)+1))
    getalrechts=$((RANDOM/(32767/10)+1))Nieuwsgierig naar waarom je moet delen door (32767/10)? Probeer eens een paar keer dit op de commandoregel:

Code: [Selecteer]

echo $RANDOMJe kan trouwens met pijl omhoog bij de vorige opdracht komen als je op de commandoregel werkt, bespaart een hoop typwerk als je steeds dezelfde opdracht wil geven.

In de eerste versie van het script dat ik geschreven had stond dit:

Code: [Selecteer]

   getallinks=$RANDOM
    getalrechts=$RANDOMDat waren toch iets te ingewikkelde sommetjes voor leerlingen Wil je meer weten over de Bash shell variabele RANDOM? Typ dan op de commandoregel "man bash" voor de man-pagina van Bash. Die is akelig lang. Als je erin wil zoeken gebruik je "/RANDOM" om naar het woord RANDOM te zoeken. Die "/" staat voor zoeken. Als je makkelijk Engels leest dan heb je daar je antwoord in de documentatie. Anders leg ik dat stukje later hier nog wel netjes uit

Dan iets anders. Als je bij een fout antwoord net zolang door wil vragen totdat het goed is dan zou je inderdaad geen if...then...else...fi-constructie gebruiken maar een while...do...done constructie. Je wil niet één keer een wel/niet-keuze, maar je wil een herhalende lus, dus dat is inderdaad met een while...do...done.
while (( answer != i * j ))
do
    read -p "$i * $j = " answer
done

Let op die "done" onderaan, die geeft het einde van de "while" aan. Verder schrijf je normaal de "while" en de "do" even ver naar rechts, hier beiden gewoon helemaal links. Pas na die "do" komen de instructies die herhaald gaan worden, "do" is in bash alleen maar een opvulwoordje, en pas de instructies daarna die herhaald gaan worden laat je dan inspringen. Dat inspringen is allemaal niet verplicht, maar het zorgt ervoor dat je zelf begrijpt hoe je programma werkt, en het later snel kan aanpassen.

Veel succes,
Paulus/laudaka

[ugurgazi]

Bedankt voor deze helderende toelichtingen mensen!
Ik ben inderdaad nieuw in deze wereld, en begin het steeds leuker te vinden, en zie het gemak hier ook van in.

De man bash gedeelte is inderdaad vrij lang, daarom heb ik ook gelukkig een aantal bronnen bij de hand. Echter geven de bronnen weinig informatie (of ik begrijp het logica niet)..

Tot zover heb ik de bovenstaande script kunnen maken. De vraag die fout is wordt ook herhaald!
Echter wanneer ik de fout beantwoordde vraag de tweede keer juist beantwoord, blijft de lus doorgaan... !!
En krijg ik een foutmelding.

[laudaka]

Eerst maar even twee vragen:
* Welke bronnen gebruik je? Als jij er iets aan hebt dan hebben anderen er op het forum vast ook wat aan.
* Welke foutmelding krijg je? Helaas zijn de meeste foutmeldingen van Bash voor beginners vaak volkomen acadabra, dus jij kan er vermoedelijk niet zoveel mee. Maar als je hulp vraagt hier is het altijd een goed idee om de foutmelding die je krijgt hier even neer te zetten. (Al is het hier dan niet zo nodig natuurlijk, je hebt het script zelf immers hier neergezet, maar het is wel handig als je toch de foutmelding geeft.)

Ja programmeren is inderdaad heel erg leuk. Te leuk soms zelfs.  Want ik zou op dit moment heel andere dingen moeten doen dan hier stukjes typen. Dus dat ga ik eerst maar doen. Ik typ vanavond of morgen nog wel meer.

P.S. Heb je geprobeerd
echo $RANDOM
op de commandoregel te typen?

[ugurgazi]

Mijn bronnen zijn uiteraard google & google....  

En jazeker, RANDOM heb ik uitgeprobeerd, er verschijnen diverse getallen met 4 en 5 cijfers. 

[overdenkamp]

Ik zie:

Code: (De jouwe) [Selecteer]

read $getallinks x $getalrechts
Waarschijnlijk wil je daar het volgende:

Code: [Selecteer]

read -p "Antwoord: " antwoordleerling
Doe ook eens in een terminal:

Code: [Selecteer]

help read

[laudaka]

En jazeker, RANDOM heb ik uitgeprobeerd, er verschijnen diverse getallen met 4 en 5 cijfers.

En die getallen zijn dus volkomen willekeurig, zoals je ongetwijfeld al vermoedde. De speciale variabele RANDOM geeft iedere keer een willekeurig getal terug tussen de 0 en 32767 vandaar dat de meeste getallen die je krijgt 4 of 5 cijfers lang zijn. Er zitten af en toe getallen onder de 10000 tussen zitten, maar niet vaak dus. RANDOM is een elektronische dobbelsteen, een generator voor willekeurige getallen.

Als je willekeurige getallen kan genereren tussen de 0 en de 32767 met RANDOM kun je ook getallen tussen de 1 en de 10 krijgen. Normaal deel je eerst door 32767, dan heb je willekeurige getallen tussen 0 en 1. En dan zou je met 10 vermenigvuldigen voor (afgerond naar beneden) willekeurige getallen tussen 0 en 9. Tel je daar nog 1 bij op dan heb je willekeurige getallen tussen 1 en 10. Daarom schreef ik dus

Code: [Selecteer]

getallinks=$(( RANDOM/(32767/10)+1 ))
Als je dit probeert op de commandoregel:

Code: [Selecteer]

echo $(( RANDOM/(32767/10) ))
kun je mooi zien dat je op de ze manier willekeurig getallen krijgt van 0 tot en inclusief 9. Misschien vraag je je af of dit werkt:

Code: [Selecteer]

echo $(( RANDOM/32767*10 ))
Dat zou in de meeste programmeertalen prima werken, maar omdat Bash zelf alleen maar met hele getallen (integers) werkt geeft de deling RANDOM/32767 altijd 0 in Bash. De uitkomst van de deling is een kommagetal tussen de 0 en de 1 dat door Bash altijd afgerond wordt naar 0. Behalve als het toevalsgetal 32767 getrokken wordt, dan is de uitkomst precies 1, maar die kans is extreem klein. En daarom staat er dus /(32767/10) .

Hier een paar voorbeeldjes van hoe Bash rekent, altijd met gehele getallen. Bij iedere stap in een berekening worden getallen altijd meteen naar beneden afgerond naar gehele getallen.

Code: [Selecteer]

laudaka@janeway2:~$ echo $(( 10/2 ))
5
laudaka@janeway2:~$ echo $(( 10/4 ))
2
laudaka@janeway2:~$ echo $(( 10/5 ))
2
laudaka@janeway2:~$ echo $(( 10/7 ))
1
laudaka@janeway2:~$ echo $(( 10/100 ))
0
laudaka@janeway2:~$

Zoals je ziet kan Bash zelf alleen met gehele getallen kan rekenen. (Je kan in Bash met getallen achter de komma rekenen, maar dan gebruik je het Linux commando "bc" om het uit te laten rekenen. Maar dat heb je hier niet nodig.)

En in de volgende post kom ik terug op de foutmelding die je kreeg en naar wat Overdenkamp schreef.

[laudaka]

Hoi Ugurgazi,
Wat Overdenkamp schrijft klopt helemaal, dat is inderdaad wat je wil.

Maar de leukste manier om erachter te komen waarom het script nu niet goed werkt is Bash vertellen dat je precies wil zien wat er gebeurt. Dat doe je met de opdracht "set -x", wat zoiets betekent als show execution. Het laat stap voor stap zien hoe je script uitgevoerd wordt. Je kan het aan het begin van je script zetten maar ook middenin je script vlak voor het punt waar het misgaat. Dan kun je vanaf waar het wel weer goed gaat "set +x" gebruiken om de show execution weer uit te zetten. Hier is "set -x" genoeg. Er is ook nog "set -v" maar daar heb je hier niks aan.

Hier dan het script met een "set -x" opdracht om te debuggen, ik heb de commando's ingesprongen zoals zou moeten. Het is handig als je dat zelf kan, maar neem het voor nu gewoon even over. Met die ingesprongen stukken kun je goed de structuur van je script zien, vandaar.
#!/bin/bash
while true
do
    getallinks=$((RANDOM/(32767/10)+1))
    getalrechts=$((RANDOM/(32767/10)+1))

    echo "Hoeveel is $getallinks x $getalrechts ?"
    read -p "Antwoord: " antwoordleerling
    antwoordjuiste=$((getallinks*getalrechts))

    if test $antwoordleerling == $antwoordjuiste
    then
        echo "Goed zo! $getallinks x $getalrechts is inderdaad $antwoordjuiste."
    else
        while (( $antwoordleerling != $antwoordjuiste ))
        do
            set -x
            echo "Fout! Probeer het nogmaals $getallinks x $getalrechts ="
            read $getallinks x $getalrechts
            set +x
        done
    fi
done
En als ik dit probeer uit te voeren krijg ik:
laudaka@janeway2:~/bin/tafels$ ./tafelsommen.sh
Hoeveel is 6 x 4 ?
Antwoord: 24
Goed zo! 6 x 4 is inderdaad 24.
Hoeveel is 6 x 8 ?
Antwoord: 49
+ echo 'Fout! Probeer het nogmaals 6 x 8 ='
Fout! Probeer het nogmaals 6 x 8 =
+ read 6 x 8
48
./9tafelsom.sh: line 19: read: `6': not a valid identifier
+ set +x
+ echo 'Fout! Probeer het nogmaals 6 x 8 ='
Fout! Probeer het nogmaals 6 x 8 =
+ read 6 x 8
48
./9tafelsom.sh: line 19: read: `6': not a valid identifier
+ set +x
+ echo 'Fout! Probeer het nogmaals 6 x 8 ='
Fout! Probeer het nogmaals 6 x 8 =
+ read 6 x 8
Wat gaat er mis? Die regel met "read $getallinks x $getalrechts" is inderdaad fout, die levert hier de regel "read 6 x 8" op. Er mist een "-p" om een boodschap te printen naar de terminal en dan zouden er nog aanhalingstekens nodig zijn om de tekst bij elkaar te houden die vlak na "-p" komt.

En er staat geen variabele waar "read" het antwoord in moet stoppen. Bash voert die regel gewoon als een kip zonder kop uit. In de variabele "getallinks" staat een "6" dus bash vult die 6 gewoon in op de regel. Maar als je geen "-p" hebt met een te printen boodschap dan verwacht "read" meteen de naam van een variabele waarin de invoer gestopt moet worden. En "6" is niet een geldige naam voor een variabele, variabelen moeten beginnen met een letter. De foutmelding zegt "read: `6': not a valid identifier". Een identifier is een naam voor een variabele, en "6" kan dus nooit de naam van een variabele zijn. Bash klaagt dus dat het onmogelijk is om iets in de variabele met de naam "6" te stoppen omdat "6" geen geldige naam is voor een variabele.

Als je de regel vervangt door:

Code: [Selecteer]

read antwoordleerlingwerkt het wel. Of uitgebreider, zoals Overdenkamp voorstelde:

Code: [Selecteer]

read -p "Fout! Probeer het nogmaals $getallinks x $getalrechts = " antwoordleerlingJe kan ook de tekst die vraagt om het antwoord eerst met "echo" afdrukkken. En dan pas doe je de regel met de opdracht "read", dat leest makkelijker:

Code: [Selecteer]

echo -n "Fout! Probeer het nogmaals $getallinks x $getalrechts = "
read antwoordleerlingDie "-n" bij echo voorkomt dat je een nieuwe regel krijgt na de tekst die je afdrukt. (Staat voor geen newline.)

Dan hier nog eens het hele programma:
#!/bin/bash
while true
do
    getallinks=$((RANDOM/(32767/10)+1))
    getalrechts=$((RANDOM/(32767/10)+1))

    echo -n "Hoeveel is $getallinks x $getalrechts ? "
    read antwoordleerling
    antwoordjuiste=$((getallinks*getalrechts))

    if (( antwoordleerling == antwoordjuiste ))
    then
        echo "Goed zo! $getallinks x $getalrechts is inderdaad $antwoordjuiste."
    else
        while (( antwoordleerling != antwoordjuiste ))
        do
            echo -n "Fout! Probeer het nogmaals $getallinks x $getalrechts = "
            read antwoordleerling
        done
    fi
done

Er zitten een paar kleine wijzigingen in. Er is één ding wat ik hierboven niet uitgelegd heb. Dat is de regel die eerst was:

Code: [Selecteer]

    if test $antwoordleerling == $antwoordjuisteEn die ik heb veranderd in:
    if (( antwoordleerling == antwoordjuiste ))
Dit kan hetzelfde als bij de "while". Zelf schrijf ik het liever met "(( ... ))" met dubbele haakjes dus. Maar omdat het nogal verwarrend is dat je in hetzelfde programma zowel "$(( ... ))" gebruikt als "(( ... ))" had ik het expres niet gebruikt. De betekenis met en zonder die "$" is echt anders. Om het nog verwarrender te maken kun je bij "(( ... ))" opeens wel de inhoud van variabelen uitlezen zonder dat er ergens eerder op de regel een "$" staat. Hoewel het programma zou werken met die extra dollartekens, zijn die overbodig.
Vergelijk:

Code: [Selecteer]

    antwoordjuiste=$(( getallinks * getalrechts ))


Code: [Selecteer]

    if (( antwoordleerling == antwoordjuiste ))

Dat is wel genoeg voor vandaag.

Veel plezier, ik hoop dat het niet te moeilijk is en dat ik het niet te droog vertel.
Paulus/laudaka

@Overdenkamp. Ik zie dat ik niet de enige ben die probeert mensen over te halen om officiële documentatie te lezen. Unix/Linux/Ubuntu zal nooit meer hetzelfde zijn nu we Google hebben...

[overdenkamp]

Ik zie dat ik niet de enige ben die probeert mensen over te halen om officiële documentatie te lezen. Unix/Linux/Ubuntu zal nooit meer hetzelfde zijn nu we Google hebben...

Laat ik eerlijk toegeven dat ik zelf ook van de google-generatie ben.

Voordeel van de officiële documentatie is dat je direct alle mogelijkheden op een rijtje hebt. Doordat je het dan zelf in elkaar knutselt krijg je meer idee van hoe het werkt, en wat je doet, en wat er nog meer kan.

@Ugurgazi, lukt het allemaal een beetje? Kom je verder?

[laudaka]

@Ugurgazi: Niet te veel info? Lukt het?

@Overdenkamp: Toen ik begon was er nog geen google. Je moest de handleiding lezen of je wist niks. Dat was wel even doorbijten maar dan wist je ook echt álles over een besturingssysteem of een programma. En dat was dan echt heel erg leuk en handig. Ik ben dat gewend geraakt, die luxe dat je alles weet over een stuk software. Voor mij nog een extra reden om vrije en open source software te gebruiken zoals Ubuntu.

Wat je zegt is het helemaal, je krijgt een veel beter idee van hoe het het werkt en wat je aan het doen bent. Maar genoeg off-topic voor nu.

[Thunderstruck43]

Beste mensen,

Ook ik hou me (vanwege studie) steeds meer bezig met het schrijven van eenvoudige scripts. Dit script voor tafelsommen is het eerste script dat ik bijna helemaal doorheb en beroepshalve ook nog wel kan gebruiken (onderwijs). Ik loop alleen steeds vast bij het vastleggen van de resultaten in een logbestand. Ik weet natuurlijk wel welk commando ik daarvoor moet gebruiken maar waar in dit script moet het wordn geplaatst? Ik denk zelf dat het achter de echo regels geplaatst moet worden maar het logbestand bevat dan helemaal geen gegevens.

Wie kan/wil me helpen?